سرگرم بحث با یکی از دوستان پیرامون دموکراسی و شکلهای آن بودیم که یکی ازدوستان دیگرم گفت:
اصلا تو میتوانی دموکراسی را تعریف کنی؟
خواستم بگویم دموکراسی یعنی حکومت اکثریت بر همه. دیدم تعریف جامع ای نیست! اکثریت یعنی چه و منظور از همه چیست؟ خوستم بگویم ناگهان سخن آن حضرت که فرمود «کلکم راع و کلکم عن رعیته مسئول» یادم افتاد!
عجب تعریفی از دموکراسیست!
وقتی در کلمهء مسئول دقت میکنیم بناگه آزادی نیز دنبال آن میاید؛یعنی دو شق مهم و جدا نشدنی دموکراسی و اینجاست که به یاد گفته آن پیر خردمند میافتم که گفت:آزادی خاکیست که مسولیت درآن ریشه میدواند. عجب جمله ای!
گفتم :دموکراسی یعنی حکومت همه بر هیچ! نیشخندی زد و گفت یعنی چه؟! خود کمی مکث کردم وگفتم اجازه بده برگردیم به سخن آن خضرت؛چگونه میشود همه حاکم باشند و هیچ کس بر دیگری حکومت نکند؟
ببیند وقتی همه آزاد باشند و در قبال این آزادی مسئول؛آنوقت این نوع دموکراسی حاکم میشود وهر کسی با حکومت بر خویش بر جامعه خویش هم که چیزی جز «خویش»ها نیست حکوت خواهد کرد!
تبسمی کرد و چیزی نگفت!!!